انگیزه نامه یا SOP چیست و چگونه نوشته می‌شود؟ [+دانلود نمونه]

اگر علاقه‌مند به ادامه تحصیل در خارج از کشور باشید مدارک مختلفی برای اپلای کردن نیاز خواهید داشت که یکی از آن­ها SOP نام دارد. نوشتن SOP از اهمیت بالایی برخوردار است بنابراین ما تصمیم گرفتیم به طور مفصل برای شما بگوییم SOP چیست و چطور باید نوشته شود.

SOP یا انگیزه نامه شخصی چیست و چه کاربردی دارد؟

SOP کوتاه شده  واژه­  Statement of Purpose است که به آن انگیزه نامه یا بیانیه اهداف گفته می‌شود.SOP، در حقیقت نامه‌ای است که شما برای دانشگاه مقصدتان ارسال می­‌کنید و از انگیزه ‌های خود برای تقاضای پذیرش در دانشگاه مورد نظر می­‌نویسید.

برخی از دانشجویان تصور می­‌کنند انگیزه نامه فقط یک نامه ­معرفی است و می­‌توان به سادگی آن را نوشت اما این طور نیست، بلکه SOP باید حاوی اطلاعاتی باشد که دانشگاه برای قبول کردن شما نیاز دارد.

آنها این سوالات را به طور مستقیم از شما نمی‌­پرسند اما اغلب در SOP شما به دنبال پاسخ این سوالات هستند:

• چرا می­‌خواهید در این دانشگاه تحصیل کنید؟
• چرا می­‌خواهید در این رشته تحصیل کنید؟
• چه چیزی درباره این دانشگاه یا کالج شما را جذب می‌کند؟
• چقدر در زمینه رشته­‌ای که برای آن اقدام کرده‌اید تجربه دارید؟
• می­‌خواهید چه تجربیات جدیدتری در این دانشگاه بدست بیاورید؟
• تصمیم دارید بعد از اتمام تحصیل‌تان چه کنید؟
• آیا می­‌خواهید به کار پژوهشی بپردازید یا به دنبال شغل هستید؟
• آیا می ‌خواهید با استاد خاصی کار تحقیقاتی انجام دهید؟ در صورتی که پاسخ شما بله است باید آنها را نام ببرید.
• آیا توانایی خاصی دارید که به درد برنامه ‌های علمی دانشگاه بخورد؟
• جدا از تحصیل و کار، تفریحات و علاقه‌مندی‌های‌تان چیست؟
• چه چیزی درباره کمیته دانشجویی و فرهنگ آن می­‌دانید؟
• چه ویژگی خاصی دارید که لازم است دانشگاه از آن مطلع باشد؟

این­ ها برخی از سوالاتی هستند که باید پیش از اینکه یک انگیزه نامه را بنویسید به آن­ها پاسخ بدهید. در واقع انگیزه‌نامه­‌تان باید حاوی چنین اطلاعاتی باشد.

بنابراین بهتر است ابتدا پاسخ هر سوال را جداگانه بنویسید و بعد سعی کنید آن­ها را طوری به هم ارتباط دهید که همانند یک داستان جذاب ، اعضای کمیته دانشگاه را به خواندن ترغیب کند.

از آنجایی که شما پیش از قبول شدن در دانشگاه مورد نظرتان امکان مصاحبه حضوری ندارید, تنها راه شناساندن خودتان و نشان دادن توانایی‌ها از طریق sop خواهد بود.  بنابراین باید سعی کنید داستان‌تان را به بهترین شکل ممکن بنویسید.

چگونه یک SOP یا انگیزه نامه بدون نقص و استاندارد بنویسیم؟

شما برای اینکه بتوانید یک SOP مستحکم و خوب بنویسید باید به نکاتی توجه کنید و از استراتژی­‌هایی پیروی نمایید. اگرچه اغلب افراد هرآنچه را به ذهن‌شان می ‌رسد در انگیزه نامه می­‌نویسند یا در اینترنت جستجو می‌کنند و انگیزه نامه­ های آماده را برای دانشگاه مورد نظرشان ارسال می‌نمایند اما برای اینکه انگیزه نامه­‌تان تاثیرگذارتر باشد باید خودتان اقدام به نوشتن آن کنید و از هر گونه رونوشت و کپی‌برداری پرهیز نمایید.

مطمئن باشید کمیته علمی دانشگاه SOP های بسیاری خوانده است و متوجه کپی‌کاری می‌­شود و این مساله تاثیر کار شما را از بین می­‌برد.

استراتژی‌هایی برای نوشتن انگیزه نامه اثرگذار و موفق

زمانی که می‌خواهید انگیزه نامه‌تان را بنویسید باید استراتژی خاصی را در ذهن داشته باشید. برای رسیدن به نتیجه‌ای مثبت، نباید از روی اینترنت و کورکورانه، متنی را کپی کنید یا هر آنچه به ذهن‌تان می‌آید به سرعت روی کاغذ پیاده کنید. باید از قبل به چارچوب دل‌خواه‌تان فکر کنید و با الگوبرداری از نمونه‌های مطلوبی که در سطح اینترنت وجود دارد به نتیجه‌ای قابل قبول برسید. باید درخشان و هوشمند به نظر برسید. شباهت‌تان به هزاران دانشجوی دیگر، راهی به جایی نخواهد برد.

متنتان را همانند یک داستان بنویسید نه یک بیانیه

شما در SOP خودتان را معرفی می ‌کنید و این اخبار نیست بلکه یک داستان است. اگر بتوانید این معرفی را با قلمی زیبا و نگارش صحیح بنویسید، اعضای کمیته علمی دانشگاه مورد نظرتان بیشتر با شما ارتباط برقرار می‌کنند و ترغیب می­شوند شما را قبول کنند.

با این کار، تصویر واضح‌­تری از خودتان ایجاد می ‌کنید که انتخاب‌تان را ساده‌­تر می‌­سازد. ضمن اینکه به خاطر سپردن یک داستان خیلی ساده­‌تر از بیانیه یا یک اعلامیه خیلی رسمی است. وقتی به سوالات فکر می­‌کنید، پاسخ منطقی و جذاب برای آنها بیابید. مثلا دلیل انتخاب این رشته، احساسی و از روی علاقه است یا از نظر اقتصادی به نظرتان پردرآمد خواهد بود.

 هر چیزی را که در ذهن دارید کاملا بال و پر ببخشید و دلیلی مستحکم برای آن بیاورید. دقت داشته باشید ، داستانی را که می­‌خواهید بگویید  به شکل کوتاه بیان کنید و در آن به مسائل پراکنده و بی‌اهمیت نپردازید.

برای نوشتن داستان خود در انگیزه نامه باید از شکل و شمائلی مانند یک گزارش روزنامه‌وار استفاده کرد یا آن را شبیه به یک رمان نوشت؟ تصمیم با شماست که چه سبک و سیاقی را برای نوشتن انتخاب می‌کنید. اما یادتان باشد که متن‌تان باید داستانی کوتاه باشد که در روایتی ساده از نیات‌تان برای ورود به دانشگاه و انتخاب یک رشته خاص، پرده‌برداری می‌کند.

باید نشان بدهید که چه هدف در پشت انتخاب دانشگاه و رشته مورد نظرتان وجود دارد. مشخص کنید که این هدف، احساسی است، بنا به آینده‌نگری اقتصادی به آن فکر شده یا… . در هر حال، دلیل محکمی برای هر یک از تصمیمات‌تان وجود دارد. با خود فکر کنید و این موضوع را بیان نمایید.

در داستان‌تان به اعداد و ارقام اشاره کنید

اگرچه قرار است، نوشتن SOP  داستان‌گونه باشد اما حاوی اطلاعات مهمی درباره شماست و نباید به آن بی‌توجهی کنید. در این اطلاعات علاوه بر کیفیت، کمیت نیز اهمیت دارد. مثلا اگر می­‌خواهید در انگیزه نامه خود بگویید در یک کار پژوهشی شرکت کرده­‌اید یا در یک سازمان خاص فعالیت داشته‌اید باید مدت زمان آن را ذکر کنید.

به این مثال دقت کنید:

«در طول دوران تحصیلم در رشته مهندسی، من به یک گروه محلی به عنوان معلم ریاضی کمک کردم.»

این حقیقت مهمی در داستان شماست اما بهتر است اینگونه بیان شود:

« در دومین سال تحصیلم در رشته مهندسی، من به مدت ۱۰ ماه عضو گروه «آموزش ریاضی» یک سازمان محلی شدم. در این مدت من اصول اولیه ریاضیات را به بیش از سی دانش آموز کلاس پنجم و ششم آموزش دادم. تمامی دانش آموزان من در آن سال نمره ۲۰ در ریاضیات گرفتند.»

 ذکر کردن مدت فعالیت‌هایی که داشته‌اید باعث می‌شود که رویکرد خوانندگان انگیزه نامه نسبت به شما وانگهی تغییر کند و ارزش بیشتری برای دقت‌تان داشته باشند.

اعداد، قدرتی جادویی دارند. آنها می‌توانند به یک متن، صداقت بیشتری اضافه نمایند. استفاده از اعداد و ارقام باعث می‌شود که گفته‌های‌تان مستدل‌تر جلوه کند و در نتیجه راحت‌تر در ذهن کمیته داوران بمانید. فرقی نمی‌کند که فعالیتی که از آن در انگیزه نامه یاد می‌کنید به چه حیطه‌ای مرتبط است، در هر حال با آوردن اعداد و ارقام می‌توانید به راحتی اعتبار سوابق‌تان را ارتقا دهید.

دقیق باشید

هر نکته‌­ای که در SOP می‌آورید باید دقیق و مشخص بیان شود. فکر نکنید فقط باید از کلماتی استفاده کنید که خواننده را جذب می‌کند. بلکه باید به خوبی به جزییات بپردازید. مثلا این کافی نیست که بگویید «این رشته را انتخاب کردم زیرا به آن علاقه‌مند بودم»، در عوض توضیح دهید چرا به این رشته علاقه‌مند هستید و چه چیزی در آن برای‌تان جذاب است.

 چه چیز موجب شده تا تصمیم بگیرید که کل زندگی‌ علمی و حرفه‌ای‌تان را به آن اختصاص بدهید، چه توانایی‌هایی را در خودتان می­ بینید که شما را برای این رشته مناسب می‌­سازد. برای بیان این موضوعات روشی جذاب و به یاد ماندنی پیدا کنید.

از به کار بردن عبارات و جملات کلیشه‌ای بپرهیزید. شما در انگیزه نامه، این فرصت را دارید تا بتوانید دقیقا از خواسته‌ها و اهداف‌تان بگویید. هر شخص هم قطعا اهداف و آرزوهای منحصر بفرد خودش را دارد. پس بهتر است، با خودتان روراست باشید و درباره تمایلات‌تان دقیق حرف بزنید.

شما به واسطه بیان نیات خود، دست به معرفی می‌زنید و اطلاعات زیادی درباره خودتان ارائه می‌دهید. البته پیدا کردن «چراها» گاهی بسیار دشوار است. یعنی شاید خودتان هم به سختی بتوانید به جملات دقیقی درباره اهداف قلبی‌تان برسید. ولی فکر کردن به آن ارزشش را دارد. چون هم خودتان، تکلیف مشخص‌تری برای زندگی‌تان خواهید داشت و هم کمیته بازرسی، شما را بهتر شناسایی خواهند کرد.

به نحوه نگارش متن دقت کنید

انگیزه نامه­ باید به صورت رسمی نوشته شود اما در عین حال دوستانه باشد. با این وجود، بسیاری از افراد فکر می­‌کنند یک SOP یا باید خیلی رسمی باشد (انگار برای یک انجمن نظامی ارسال می­‌شود) یا به قدری صمیمانه باشد که انگار یک ایمیل برای دوستی صمیمی است. شما باید بتوانید این دو حالت را با هم ادغام کنید و یک SOP بنویسید که در عین صمیمی به نظر رسیدن بسیار محترمانه و رسمی نیز نوشته شده باشد.

بیشتر دانشجویان معمولا شروع به نوشتن یک انگیزه نامه می‌کنند و فقط با تغییر عناوین، آن را برای دانشگاه‌های مختلف می‌فرستند. این کار اشتباه است. یادتان باشد که دانشگاه‌های مختلف، دارای قوانین و عرف مخصوص به خود هستند و برای هر مرکز و دانشگاهی باید جداگانه و مختص به خود آن، اقدام به نوشتن انگیزه نامه کنید. گاهی باید برای دانشگاه‌هایی در کشورهای مختلف، اقدام به نوشتن انگیزه نامه کنید. در این صورت، باید به تفاوت‌های فرهنگی هم دقت داشته باشید و در نوشتن داستان خود در انگیزه نامه و به کار گرفتن اصول نگارشی هم با وسواس بیشتری عمل کنید.

خودتان را به تصویر بکشید

انگیزه نامه، اولین برخورد یک دانشگاه با شماست. این نامه، تصویری از شما را در ذهن آنها ایجاد می‌کند و نشان می‌دهد چه شخصیتی دارید، تفکرات‌تان چیست و دارای چه ویژگی­‌هایی هستند. بنابراین بسیار مهم است که خودتان را چطور در انگیزه نامه به تصویر بکشید.

به نکات زیر دقت داشته باشید و سعی کنید در SOP نیز اینطور به نظر برسید:

• علاقه‌مند به رشته‌ای که انتخاب کرده‌­اید.
• یک دانشجوی باهوش که می­‌تواند حجم زیادی از کارهای علمی را به دوش بکشد  و برای کارهای خود به خوبی برنامه‌ریزی کند.
• فردی که چه از لحاظ علمی چه اخلاقی آماده­ آموختن چیزهای جدید است.
• اهل چالش است و دوست دارد کارهای جدید را امتحان کند.
• می­‌تواند نماینده خوبی برای دانشگاه فعلی پس از فارغ التحصیلی باشد.
• نسبت به رشته خود و دانشگاه محل تحصیلش مسئولیت پذیر باشد.

اینها برخی از مواردی هستند که اغلب دانشگاه ‌ها در دانشجویان‌ جستجو می­‌کنند. اما باید دقت داشته باشید که نیازی نیست این نکات را در نگارش SOP ذکر کنید بلکه چیزی که می‌­نویسید و اطلاعاتی که درباره خودتان و سوابق‌تان ارائه می­ دهید هم نشان می­ دهد تا چه حد به این موارد نزدیک هستید. ضمن اینکه بخش زیادی از این صفات ، مثلا باهوش و زیرک بودن، از نحوه ­ نگارش SOP شما مشخص می‌­شود.

دروغ نگویید، خودتان باشید

داستان نوشتن به معنای داستان‌سرایی نیست. بلکه باید با توجه به حقایق نوشته شود. برای اینکه صفاتی که گفته شد را در SOP بیاورید نیاز نیست دروغ بگویید بلکه فقط خودتان باشید. شما قرار نیست همانند همه دانشجویان دیگر یک دانشگاه باشید بلکه گاهی تفاوت­‌هایی دارید که شما را منحصر به فرد می­‌سازد.

اگر به چیزی علاقه‌مند نیستید فقط برای جلب نظر دانشگاه آن را در انگیزه نامه‌­تان ننویسید. حتی اگر چیز خوبی برای گفتن ندارید نیز داستان‌سرایی نکنید و چیزی درباره‌­اش ننویسید. هرچه بیشتر خودتان باشید، احتمال قبولی‌تان هم بیشتر می‌شود.

از دیگران بخواهید انگیزه نامه­‌تان را بخوانند

پیش از ارسال SOP نه تنها خودتان باید آن را یکبار دیگر مرور کنید بلکه از دوستان‌تان نیز بخواهید آن را بخوانند و غلط‌‌یابی کنند. آنها به عنوان یک عنصر خارجی که شما را می‌شناسند بهتر می‌توانند به اضافه کردن نکات مهم درباره‌تان یا غلط‌گیری موارد گفته شده کمک‌تان کنند.

از اساتید خود کمک و مشاوره بگیرید. آنها بهتر می­‌دانند اساتید دانشگاه‌ها در انگیزه نامه به دنبال چه هستند. بنابراین می­‌توانند به شما بگویند چه چیزی را حذف و چه چیزی را به متن خود اضافه کنید.

از نوشته‌­های دیگران ایده بگیرید اما کپی نکنید. برای شروع می­‌توانید در اینترنت SOP های مختلفی پیدا کنید که به شما ایده و انگیزه بیشتری برای شروع نوشتن انگیزه نامه می‌­دهند اما هرگز آن­ ها را کپی نکنید و بگذارید خودتان در انگیزه نامه با اساتید و هیات علمی دانشگاه صحبتی مستقیم داشته باشید و به زبان خودتان به معرفی ویژگی‌های‌تان بپردازید. با این کار ممکن است به سرقت ادبی متهم شوید.

شما فقط قرار است با نحوه نگارش و سبک نوشتن یک انگیزه نامه آشنا شوید اما برای پر کردن اطلاعات آن حتما زمان بگذارید و حسابی فکر کنید.

برای دانلود نمونه بیانیه اهداف یا SOP کلیک کنید