5 نکته برای اعتبار سنجی منابع تحقیقاتی در نگارش مقاله و پایان نامه

سنجش اعتبار منابع مورد استفاده تان از اهمیت زیادی در راستای اطمینان از اعتبار تحقیقات شما برخوردار است.

برای ارزیابی اعتبار یک منبع، پنج نکته اصلی وجود دارد :

1.  زمان: آیا اطلاعات به روز است؟
2.  ارتباط: آیا اطلاعات ارتباطی به تحقیق شما دارد و آیا از سطح مناسبی برای تحقیقتان دارا هست؟
3.  مرجعیت: اطلاعات در کجا منتشر شده است و نویسنده کیست؟
4.  صحت و درستی: اطلاعات از کجا می آیند؟ آیا بر اساس مستندات است؟
5.  هدف: چرا این اطلاعات منتشر شده است؟ انگیزه انتشار چه بوده است؟

مخفف این ملاحظات با هم کلمه CRAAP (به انگلیسی CRAAP و مخفف کلمات  (Currency, Relevance, Authority, Accuracy, Purposeرا تشکیل می دهند که یک روش شناخته شده برای ارزیابی منابع است.

 برای هر نوع منبع (وبسایت، مجله، کتاب، و غیره) می توانید سؤالات متفاوتی از خود بپرسید که همه در این پنج دسته قرار می گیرند.

سنجش اعتبار وبسایت

وبسایت ها از انواع منابعی هستند که ممکن است خیلی معتبر به حساب نیایند. بنابراین، هنگام تصمیم به استفاده از یک وبسایت در تحقیقاتتان، باید خیلی مراقب باشید.

 منابع شما باید توسط متخصصان بی طرف نوشته شده باشد، نه افراد و نشریاتی با منافع تجاری.

از خودتان بپرسید:

•  نویسنده یا ناشر کیست؟
•  انگیزه های انتشار این اطلاعات چیست؟ آیا می خواهند چیزی به مخاطبان خود آموزش دهند، آیا می خواهند چیزی بفروشند و یا می خواهند خواننده را از دیدگاه خاصی متقاعد کنند؟
•  آیا منبع اخیرا منتشر یا به روز رسانی شده است؟
•  URL آن چیست؟ .edu (موسسات آموزشی، از جمله دانشگاه ها) و .gov (موسسات دولتی) از قابل اعتماد ترین وبسایت ها هستند.
•  آیا لینک ها هنوز کار می کنند و به کدام منابع وصل می شوند؟
•  آیا اطلاعات تماسی برای ارتباط شما با نویسنده یا ناشر وجود دارد؟

نمونه هایی از وبسایت های .gov که ممکن است در تحقیقات علمی مورد استفاده قرار گیرد عبارتند از Science.gov، Factbook World CIA و US Census Bureau.

سنجش اعتبار مقاله خبری

علاوه بر وبسایت ها، مقالات خبری نیز می توانند گاهی گول زننده باشند، زیرا ممکن است حاوی اطلاعات جانبدارانه ای باشند، مخاطبان خاصی را هدف قرار دهند و یا تحقیقات کمی در زمینه ای که درباره اش نوشته اند انجام داده باشند، اما ممکن هم هست که بسیار قابل اعتماد باشند.

در عصر “اخبار جعلی”، سنجش منبع شما بسیار حائز اهمیت است.

از خودتان بپرسید:

• چه کسی این مقاله را منتشر کرده است؟ آیا این یک منبع خبری معتبر است؟
•  نویسنده کیست؟ آیا آنها روزنامه نگارهای معتبری هستند؟
•  مطمئنید که مقاله بی طرف و بی غرض است؟ مقاله باید مبتنی بر واقعیت باشد، و نویسنده باید از ابراز افکار شخصی خود و یا طرفداری از یک جانب داستان خودداری کند.
• آیا مقاله لینک یا شواهدی از اساس منبع اولیه معتبر را ارائه می دهد؟

منابع خبری معتبر عبارتند از نیویورک تایمز، وال استریت ژورنال و واشنگتن پست .

با استفاده از این نشریات می توانید مطمئن باشد که:

• بررسی مبتنی بر واقعیت انجام گرفته است.
• روزنامه نگاران با استانداردهای بالایی کار می کنند.
• داستان بی طرفانه گزارش شده است.
• اصلاحات مورد نظر صورت گرفته است.

سنجش اعتبار کتاب

 قاعدتا کتاب ها باید منابع قابل اطمینان تری نسبت به وبسایت ها محسوب شوند. با این حال، همانطور که در وبسایت ها، مهم است که بررسی شود چه کسی نویسنده یا ناشر مطلب است و چه انگیزه ای برای انتشار اطلاعات می تواند داشته باشد، این موضوعات در کتاب ها هم همانقدر حائز اهمیت است. اهداف تجاری، در این دسته هم می تواند یکی از انگیزه های اصلی به حساب بیاید. مانند ترجمه کتاب برای کسب درآمد.

از خودتان بپرسید:

• چه وقت کتاب منتشر شده است؟ آیا کتاب جدیدتری در همین باره وجود دارد؟
•  آیا چاپ های جدیدتری از کتاب وجود دارد؟ اگر وجود داشته باشد، منبع معتبرتری محسوب خواهد شد، زیرا نویسنده یا ناشر به وضوح انگیزه ای برای به روزرسانی اطلاعات داشته است.
• نویسنده کیست؟ آیا در این زمینه خبره است؟ نام او (آنها) را جستجو کنید و به راحتی این اطلاعات را پیدا کنید.
• آیا کتاب توسط انتشارات شناخته شده ای منتشر شده است؟ در غیر اینصورت ممکن است در فرآیند ویرایش کامل یا بررسی اینکه آیا  نوشته مبتنی بر واقعیت است یا خیر قرار نگرفته باشد، در نتیجه ممکن است فاقد اعتبار محسوب شود.
•  آیا هدف یا قصد کتاب واضح است؟ آیا هدفش اطلاع رسانی و آموزش است یا ترغیب یا قانع کردن خواننده به یک دیدگاه خاص؟

سنجش اعتبار مجله

 به طور کلی، مجلات را می توان منابع معتبری برای تحقیقات آکادمیک دانست. اما برخی مجلات علمی تاثیر گذار وجود دارند که از بقیه معتبرتر اند.

از خودتان بپرسید:

• محققان مجله چه کسانی هستند؟ زمینه تحقیقاتیشان چیست؟
•  آیا مقاله توسط سایر محققین مورد تایید قرار گرفته شده است؟ (بازبینی یا داوری دقیق)
•  چند بار به این مقاله ی استناد شده است؟

بسیاری از موتورهای جستجوگر علمی، اطلاعات مفیدی را ارائه می دهند، مانند پس زمینه نویسنده یا تعداد دفعاتی که به یک اثر استناد شده است. در Google Scholar، می توانید ببینید که چند بار به یک مقاله یا نویسنده استناد شده است، می توانید نشریات را در یک چارچوب زمانی خاص جستجو کنید و اطلاعات پس زمینه نویسنده مانند لیست انتشارات و نویسندگانی که او با آنها همکاری کرده است را مشاهده کنید.

مقالات ژورنالی را از کجا پیدا کنیم؟

شما می توانید کیفیت یک مجله را با مطالعه Journal Quality List که به طور مرتب به روز رسانی می شود و دانلودش هم رایگان است ارزیابی کنید. می توانید مجلاتی را که ممکن است در این لیست بررسی نکرده باشید را نیز پیدا کنید.

رتبه بندی ها شامل اطلاعاتی از چندین سال تاریخ لیست می شود. جدیدترین ها  در ستون سمت راست قرار گرفته شده اند. حتما توضیحات ابتدای مطالب را بخوانید تا دقیقا متوجه آنچه که در هنگام رتبه بندی در نظر گرفته شده است بشوید.

سایر منابع شناخته شده برای یافتن مقالات مجلات آنلاین شامل JSTOR، Science Direct ، Oxford Academic، EBSCO و Google Scholar و …. هستند که می توانید به آن ها مراجعه کنید و با ترجمه مقاله از این پایگاه های معتبر اعتبار مقاله و یا پایان نامه خود را تضمین نمایید.

چنانچه مطلب فوق برای شما مفید بود، خوشحال می شویم آن را با دوستان و همکاران خود به اشتراک بگذارید و نظرات و تجربیات خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.